Ik lees een boek over schrijven en lesgeven.
Kun je schrijven leren?
Kun je iemand schrijven leren?
Is er hoop?
De man schrijft,
‘Most artists are flawed; but they probably ought to make the effort not to be. But how do you teach people to enlarge themselves in order to enlarge their writing? It is a little like asking them to ‘commit experience’ for literary purposes. Largeness is a lifelong matter — sometimes a conscious goal, sometimes not. You enlarge yourself because that is the kind of individual you are. You grow because you are not content not to. You are like a beaver that chews constantly because if it doesn’t, its teeth grow long and lock. You grow because you are a grower; you’re large because you can’t stand to be small. If you are a grower and a writer as well, your writing should get better and larger and wiser. But how you teach that, the Lord knows.’
Toen we het huis kochten, dertien jaar geleden, peuterde mijn broer met een schroevendraaier in het kozijn op de slaapkamer. Het duurde dertien natte en warme winters en dertien warme en natte zomers voor het afbrokkelde tot een pikzwart omhuld gat overbleef waar ik moeiteloos doorheen kijk; een soort negatieve olievlek, omringd door wat nog het meeste wegheeft van aangespoeld wrakhout waarop behalve enkele slagregens een bosbrand overheen is gegaan – een ramp op microschaal waar ik als Gulliver overheenhang om die te bestuderen. Hout zo bros dat het van lucht en de kleur zwart aan elkaar hangt.
Het huis heeft mij één wet geleerd: entropie.
Schrijven is mijn strijd daartegen. Schrijven is wit, als het lukt, steen op steen. Voortdurend orde aanbrengen in chaos, na procrastinatie, na inertie. Rot is pikzwart.
De man schrijft wat ik ervaar al komt er geen eind aan,
‘Order has been imposed on the chaos of experience, sensation, and memory, and it is the order that heals.’
Als ik met een plamuurmes dikke witte pasta houtvuller in de holte smeer voel ik me als één van Katherine Mays stoicijnse Finnen die gewoon zijn in de zomer hun huis winterklaar te maken (Wintering). Dat gedrag zou een gewoonte kunnen worden.
Helaas is het gat te groot om in één keer te vullen. De klus voelt alsof ik een terugkerende tandartsafspraak maak in mijn eigen huis.
Ik voel allerlei holtes in mijn lijf opspelen als ik naar het geplamuurde kozijn kijk. Ik ben vandaag tevreden.
Het huis leert me dat aan een huis klussen vergelijkbaar is met aan jezelf klussen maar op een ander krachtenniveau. Ik heb een enorme knijpkracht nodig om de stugge tube in te duwen. Ik had houtrotimpregneer kunnen gebruiken onder de houtvuller. Er bestaan perspex plaatjes die als mal hadden kunnen dienen om de houtvuller achter te spuiten zodat de uithardende pasta niet bobbelt en uitpuilt maar gummyglad opdroogt.
Relaties zijn wederkerig, je kunt ze omkeren, als woorden in een zin. Ik woon in een huis, het huis woont in mij.
De vraag ‘kun je schrijven leren?’ herbergt een andere in zich. ‘Wat leert schrijven je?’ Dat wil ik weten van deze man. Wat heeft een leven lang schrijven en lesgeven jou geleerd? Wat hebben al die iemanden, mensen met dromen die bij je kwamen, je geleerd? Daaronder ligt de diepere vraag: was het de moeite waard?
Ik wissel graag woorden om, niet per se om de boel te verstoren zoals je voor pissebedden de boel verstoort wanneer je een zware kei omdraait en ze uiteenstuiven om een heenkomen te zoeken voor de stortvloed aan licht, maar omdat ik geen hiërarchie ervaar, geen macht over de dingen, ik ben god niet, de dingen doen mij als ik een ding doe, ik voel me vreselijk als ik een worm doormidden hak omdat ik in de grond schep. Daar zit de les.
Hij waarschuwt,
‘Force yourself away from that obsession with self that is the strength of a very few writers and the weakness of so many.’
‘For you I would not advise teaching. For one thing, you are so conscientious that you would let it absorb your whole energy. For another, I am sure you can write only if you have full time for it. Your distillation process is slow, drop by drop, and you can’t make it produce enough in a few broken weeks of summer.’
Het idee dat je elk moment een andere keuze kunt maken, is een wezenlijke bron van onrust.
Ik verzamel quotes als horoscopen met adviezen die ik niet uitvoer.
[bij het lezen van On teaching and writing fiction, Wallace Stegner]