Gooi het er lekker niet uit. Blijf stil zitten. Zie hoe alles voorbijdrijft, hoe elk gevoel oplost. Stel je niet aan. Houd het bij je. Wees geduldig. Wees verlegen. Er is altijd wel iets. Doe het niet. Als je er geen woorden aan geeft gaat het gewoon weg. Ideeën, alles. Ja, niet gewoon, maar het gaat weg.
Laura van Dolron vestigt haar hoop op de verlegenen, en op hun broeders, de depressieven. Haar voorstelling Iemand moet het doen is een oproep tot zwijgen, een pleidooi voor niets zeggen, geen taal geven. ‘De taal maakt dat het bestaat.’ Ze eindigt met stilte.
Om dat te zeggen gebruikt ze woorden.
Om mij te raken heeft ze woorden nodig.
Na de voorstelling leest de moeder van Laura Dolron een brief voor. De brief is gericht aan Laura. De moeder zou een goede recensent zijn, ze zegt dingen die een recensent nooit zou zeggen: jij, je, ik stel me je voor op je kamer, de stad slaapt, jij schrijft, wanhopig.
De brief gaat over Laura’s werk ‘dat jij bent, en ook weer niet, want het is werk’. Treffende typering. De brief is ook therapeutisch. De moeder zegt dat Laura al die mannen helemaal niet nodig heeft, Marten Luther King, Sartre, al die dogma’s waar ze in haar voorstellingen omheen redeneert. Ze is zelf genoeg. Haar eigen eenvoud is genoeg.
Tenzij een bewustzijn iets (een ander bewustzijn) nodig heeft om op te reageren.
En dan zegt ze iets wat ik geen recensent heb horen zeggen. De kracht van haar werk bestaat eruit dat het een zachte plek heeft, die ze zacht raakt. Dat laatste is essentieel. Als je een zachte plek hard raakt verval je in cynisme, je kweekt eelt, je maakt een pantser. Laura blijft zacht, kwetsbaar, open.
Dat is het! De moeder van Laura formuleert iets universeels. Een zachte plek zacht raken komt harder aan.
Wat me ontroerde: de moeder ging hetzelfde gekleed als de dochter (blauwe broek, rode bloes, lichtgekleurde schoenen) terwijl we toch niet naar een margarinereclame zaten te kijken waarin de kijker zelf moet bedenken wie de moeder en wie de dochter is. Alsof ze hun verwantschap nog eens wilden benadrukken, geen twijfel wilden laten bestaan.
Voor mij gaat het werk van Laura van Dolron over iets treurigmakends.
De (on)mogelijkheid van (n)iets zeggen, (n)iets doen, (n)iets willen.
Wat mij lief is, Laura van Dolron, festival in Frascati (15 t/m 26 mei)