Het boek verlaat mijn huis.
Ik bewaar de volgende zinnen:
Jean-Luc Nancy, être partagé: ‘We delen een bestaan, maar we zijn ook verdeeld over de wereld.’
‘We leven niet op dezelfde plaats en we zijn niet met elkaar versmolten. We staan per definitie in een verhouding tot elkaar, maar er moet iets van de orde van samenhang of samenkomst plaatsvinden om die verhouding gestalte te geven. Onze lijven moeten bijeenkomen, fysiek, verbaal of virtueel. We moeten elkaar aanraken, tegen elkaar aan schuren of schurken of met elkaar botsen. Dan wordt het interessant. En zinvol. En emotioneel. Lijven die bijeenkomen stichten menselijkheid en emotionaliteit.’
‘Ik verwijs opnieuw naar de letterlijke betekenis van emotie, in beweging brengen. Een emotie is in principe een gemoedsbeweging. Emoties brengen ons in beweging, maar wij moeten in beweging komen om emoties mee te maken. Gevoelens zijn dus nooit een zaak van het individu alleen. Wij staan wat ons gevoelsleven betreft principieel in een verhouding tot anderen omdat de wereld fundamenteel gekenmmerkt is door een mede-zijn, een meervoudigheid, een pluraliteit. Die meervoudigheid, die altijd al gedeelde horizon waarin wij leven, is het eenvoudige en tezelfdertijd moeilijke uitgangspunt van waaruit wij emotionaliteit moeten begrijpen.’
[Gevoelens zijn geen zaak van het individu alleen. Klopt gevoelsmatig (sic). In je eentje ben je niet snel woedend, geïrriteerd, gefrustreerd, verdrietig. Je bent woedend op anderen, anderen irriteren, je rouwt om anderen.]
‘Dat wij meer zijn dan onszelf, dat is het triviale dat wij zo hard mogelijk proberen te ontkennen door het aanhoudend over onszelf te hebben. Terwijl het zo helder is als pompwater dat een mensenleven maar zinvol is doordat er anderen zijn die ons appelleren, die emoties oproepen, die ons kwaad, gelukkig of verdrietig maken.’
‘Iets niet weten van elkaar kan ook betekenen dat je nog verrast kan zijn , dat het verhaal niet volledig verteld is. Volstrekte transparantie over hoe we ons voelen, bepaalde zaken beleven, zou wat dat betreft dodelijk zijn voor menselijke verhoudingen. Als alles bekend is, ben je uitverteld.’
‘Stilzwijgende dingen zijn zaken die je erbij neemt, die je op hun beloop laat, die je opmerkt maar niet letterlijk bespreekt en die evident alles te maken hebben met het tragisch mensbeeld. Iemand zien aftakelen bijvoorbeeld.’
Mensen hebben – behalve aan gesprekken – ook behoefte aan stilzwijgen.
‘In onze vaart naar volledige transparantie dreigen we iets te missen dat cruciaal is voor menselijke verhoudingen: zwijgen verschilt van verzwijgen. […] Verzwijgen doe je zelf, zwijgen is een geschenk.’
‘Partager: we delen iets maar zijn ook verdeeld. De volstrekte symbiose zullen we nooit bereiken en net daarom zijn de stilzwijgende dingen van groot belang. Omdat anderen op hun manier zaken verwerken en hun zwijgen geen vorm van verraad betekent. […] Zwijgen kent een hoog ethisch gehalte. Soms zijn dingen zoals ze zijn en helpt bespreken ervan niemand vooruit.’
‘We moeten de ruimte van de discretie en de intimiteit vrijwaren van dwingend geweld. Intimiteit is de mogelijkheid om iets van jezelf af te schermen en niet prijs te geven, zowel fysiek als emotioneel.’
Privacy draait om rust in je hoofd en je lijf, om de zekerheid dat je kwetsbaar of veilig kan zijn, om de mogelijkheid om emoties te verwerken zonder dat anderen er commentaar op kunnen geven.
‘Stilzwijgend je emotie tonen, ruimte laten en betrokkenheid tonen, kan zoveel meer betekenen dan de dagelijkse stroom aan gebeurtenissen of getuigenissen die we in ons gezicht geduwd krijgen via onze mobiele telefoon. Zolang het zwijgen niet is opgelegd of een vorm van verzwijgen impliceert, kunnen we de kracht ervan niet overschatten.’
Zachte gebaren (geen dwingende publieke getuigenissen) geven ons te denken.
[Lang leve geen commentaar, lang leve silent witness.]