Ik neem architecten niets kwalijk. Ik denk dat vraag ons allemaal aangaat. Hoe konden mensen gebouwen bouwen die duizenden jaren standhielden? En waarom bouwen wij gebouwen die maar 40 jaar blijven bestaan? En waarom? Ik denk dat alle mensen die geen architect zijn dezelfde vraag hebben. Waarom bouwen we lelijke gebouwen als we mooie gebouwen kunnen bouwen?
– Dat is een zeer diepzinnige vraag voor mij. Het brengt me terug bij besluiten die ik nooit zelf heb genomen in mijn leven. Luister, op dit moment bouwen we een wolkenkrabber van beton.
Waar?
– In Milaan. En ik schaam me ervoor. Ik vraag mijn collega’s om ‘m zo te bouwen dat wij niet verantwoordelijk zijn. Omdat het… Het is zo’n wolkenkrabber, redelijk hoog, die we van beton maken zoals iedereen en dat is gewoon de zoveelste betonnen doos in hartje Milaan. En het gebouw heeft geen symbolische waarde of betekenis. En het zal 40 of 50 jaar blijven staan. Maar ik heb een hekel aan beton, want dat is onvruchtbaar. Het is dor en er zal niets opgroeien in een betonnen gebouw. En het komt niet uit de natuur.
Denk je dat we ooit het probleem van cement, van beton zullen oplossen?
– Ja, ik denk dat dat mogelijk is. Het is mogelijk met bijvoorbeeld materiaal dat niet een afvalproduct wordt zodra het klaar is. Bouwmateriaal dat iets wordt. Dat weer tot leven komt. Alles wat dood is, is dood. Alles wat geen vruchtbaarheid in zich heeft, is dood en zal voor eeuwig lelijk blijven. Alles wat vruchtbaar is, groeit, zich ontwikkelt en weer tot leven komt, dat hebben we nodig. Als we willen overleven met zoveel mensen op aarde moeten we ons gaan afvragen of wat we bouwen… of we iets bouwen dat onze planeet voedt of dat we iets bouwen dat de aarde vernietigt. Dit zal de komende eeuwen deel uitmaken van de evolutie van de wereld.
Maar als ik goed luister, dan moeten we jouw levenscirkel namaken in het centrum van al onze steden.
– Ja.
Het is een prachtig idee, maar zullen de mensen naar je luisteren? Bijvoorbeeld, jouw eigen familie, zal die deze cirkel laten liggen in de tuin als jij er niet meer bent? Zullen ze ‘m voor eeuwig zo houden?
– Misschien wel, misschien niet. Het inzicht dat onze grondstoffen beperkt zijn en dat onze overlevingskansen ook beperkt zijn is iets van de laatste tijd. Dat is een grote omslag in het paradigma dat nog moet landen in onze geest. We moeten op zoek naar een nieuw idee van schoonheid, een nieuw idee van ambities die we kunnen en moeten bereiken. Architectuur is gewoon een manier om na te denken over hoe we leven en hoe we ons gedragen. Weet je wat we altijd zeggen? ‘Als we iets ontwerpen, ontwerpen we niet alleen producten of gebouwen of ruimtes, we ontwerpen het gedrag van mensen.’
stem: michele de lucchi / victor kossakovsky
titel: epiloog
perspectief: documentaire waarin victor kossakovsky de relatie onderzoekt tussen architectuur, natuur en beschaving, waarbij beton centraal staat als symbool van zowel creatie als vernietiging
bron: architecton (2024)