Ik schrijf parallel aan mijn eigen leven, een andere manier van schrijven ken ik niet – Judith Hermann, Kiezels
Ik heb afgelopen maand 75 uur besteed aan het kijken naar John Dutton en zijn cowboys in Montana, die vastberaden zijn ranch, vee en levenswijze verdedigen. Inclusief de spinoffs (prequels 1883 en 1923) zo’n 100 afleveringen. Heerlijk om langs het prikkeldraad te galloperen met de heuvels op de achtergrond – één lange reclamespot voor een mythisch Amerika waarvan ik niet weet of het buiten het beeldscherm bestaat. De cowboys (gebrandmerkt met een Y) werpen lasso’s om de poten van het in volle vaart langs hen stormende vee om het struikelend tot stilstand te dwingen. Dat doen ze, gezeten op hun paard, gemiddeld 10 keer per aflevering, alsof ze trainingssessies afwerken. Kevin Costner irriteert niet. Harrison Ford irriteert niet. Helen Mirren irriteert niet. Ze doen geen moeite om aardig gevonden te willen worden. Ze zitten op de veranda. Ze wachten. Ze schieten. Ze gooien lijken in een ravijn. Ze hebben de indianen verdreven en zijn nu zelf indiaan geworden.
‘De Amerikaanse schrijver Stan Steiner beschrijft in zijn boek The Vanishing White Man hoe steeds meer boeren in de Verenigde Staten hetzelfde lot als de Indianen ondergaan. Ook zij worden van hun land verdreven, dit keer niet door de invasie van de blanken, maar door de invasie van de techniek. Veel farmers moeten plaats maken voor de highways, de suburbs, de energie-centrales, de mijnbouw. Een van de bedreigde boeren is de rancher Wallace McRae uit Colstrip, Montana, die er zich tegen verzet om door de oliemaatschappijen van zijn land te worden verdreven. McRae zegt dat hij feitelijk een Indiaan is geworden.
‘Zoals de Indiaan sta ik de vooruitgang in de weg omdat ik leef en werk boven een deel van de grootste olievelden die in de wereld bekend zijn. Maar ik verzet mij … In de taal van mijn buren, de Cheyenne-Indianen, is de naam voor de blanke man dezelfde als die voor de spin — veho. Wanneer ik de webben van de hoogspanningsdraden zie, de webben van spoorlijnen en stripmijnen en de vergiften die onze activiteiten afscheiden, de rivieren waarvan de levengevende sappen zijn uitgezogen dan word ik herinnerd aan de wijsheid van de Indiaan zoals die blijkt uit de profetische naam die zij ons hebben gegeven. Het is waar, we vertonen alle kenmerken van de veho of spin… Ik denk dat wanneer al deze installaties voltooid zullen zijn, wij met z’n allen in Montana zullen aankijken tegen een getekend landschap onder een vervuilde hemel, doorsneden met droge rivierbeddingen en bewoond door een ongevoelig, sociaal chaotische bevolking. En we zullen zeggen: wat waren we toch een stommerds dat we deze ontginning niet hebben gestopt toen we daartoe nog in staat waren.’’
Ik kijk de serie op een glanzende grijze MacBook Pro van Apple, die – aangesloten op het web van de veho – heel handig bijhoudt waar ik gebleven ben. Ben ik bereid (als het zou kunnen) uit dat web, dat mij al die verhalen brengt, dat ik zelf spin, te ontsnappen of is dat hetzelfde als van Jack Dutton eisen dat hij zijn grond en ranch opgeeft? Vliegveld en ski resort voor de rijken? Over zijn lijk.
Double bind: als iemand ons zegt wat we moeten doen, voelen we weerstand, we doen het liever niet. We ontworstelen ons – als katten – aan dwang. Maar als we de vrijheid krijgen om verantwoordelijkheid te nemen gedragen we ons weer als een kuddedier. We doen niets. Laten ons net als de rest liever meeslepen door de gebeurtenissen, onderwerpen ons aan de loop der dingen, we hopen op een volgend seizoen.
We bewandelen allemaal ‘de smalle bergrug van een beslissing ten aanzien van techniek’. Links hypocrisie. Rechts onwetendheid. Totaal afwijzen kan niet, we zitten op een evolutionair pad, we zijn halfnatuurhalftechniek, verstrengelde symbiose. Je kan proberen mens te blijven in de volle zin van het woord, suggereert Ellul. Dat is bijzonder moeilijk maar daarom nog niet nutteloos.
* AI: het woord indiaan wordt gebruikt om afstammelingen van de oorspronkelijke bewoners van Noord- en Zuid-Amerika te benoemen. Indiaan heeft voor veel mensen een negatieve connotatie. Het is aan te raden om een precieze aanduiding te gebruiken, zoals Apache, Sioux of Cherokee.
** While a sixth season of Yellowstone is not happening, a spinoff series centered around Beth and Rip is in development and will serve as a continuation of the Dutton family’s story. The spinoff is expected to be a continuation of the Yellowstone narrative, potentially set at a new ranch. This spinoff, potentially titled Dutton Ranch or something similar, is scheduled to debut in the fall of 2025, around the same time as the conclusion of 1923.
*** Cowboy Rip heeft geen last van double bind. Die gehoorzaamt aan Dutton. Dat voelt als vrijheid (keuze).
**** De ongelooflijke omkering: wat gepresenteerd wordt als vrijheid (techniek) maakt onvrij.
***** Doelgericht denken is gevaarlijk omdat het niet rust tot het doel bereikt is, het zet een kettingreactie in gang.