Een essay (een tekst, een boek) is een verzameling hyperlinks, waarbij je interesse niet gewekt wordt door woorden die onderstreept zijn, door zekerheid, maar door de mogelijkheid dat achter woorden meer schuilt, je moet het pad zelf uithakken. Woorden leiden tot meer woorden, een boek tot andere boeken.

In een essay van Karin Spaink, in een boek over cyborgs, las ik over Samuel Butlers Erewhon (‘nowhere’), een satirische utopie over een land dat gekenmerkt wordt door de afwezigheid van machines. Iemand houdt een pleidooi waarom machines afgeschaft moeten worden. Met één muisklik toverde ik het boek binnen.

Ik zeg wel dat ik het boek binnentoverde, maar daarmee overdrijf ik mijn capaciteiten. Een hele logistiek hield zich loerend schuil. Hekserij! Werktuigen zijn enigszins begrijpelijk, ze vergen spierkracht, menselijke aanwezigheid, machines ook, maar automatisering…het boek viel vanzelf op mijn deurmat.

Via Erewhon kwam ik op Mecanópolis van Miguel de Unamuno (1913), een kort verhaal, een dystopie, amper vier bladzijden, dat me bij de keel greep, dat de basis werd voor een essay waarin ook Karin Spaink voorkomt. Ik vond het al klikkend op het web.